Tìm hiểu về bệnh ung thư vú (VEN) - Ung thư vú (UTV) là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam. Ở một số nước phát triển như Mỹ, Pháp cứ 8 phụ nữ thì có một người mắc ung thư vú. Tỷ lệ mắc căn bệnh này có xu hướng gia tăng nhưng tỷ lệ tử vong từng bước được cải thiện nhờ những thành tựu đạt được trong phòng bệnh, sàng lọc phát hiện sớm, chẩn đoán và điều trị. Đây là bệnh ung thư chữa khỏi được khi phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Bệnh được phát hiện ở giai đoạn càng sớm thì tỷ lệ chữa khỏi bệnh càng cao. Tỷ lệ sống thêm 5 năm giảm từ 100% ở giai đoạn tiền lâm sàng (giai đoạn 0) xuống 95 ở giai đoạn I, 80% ở giai đoạn II, 72% ở giai đoạn III và đến giai đoạn IV chỉ còn 25%. Những yếu tố nguy cơ gây ung thư vú: 1. Tiền sử gia đình có người bị ung thư vú. 2. Trên 35 tuổi. 3. Kinh nguyệt sớm (dưới 12 tuổi). 4. Mãn kinh muộn (sau 50 tuổi) 5. Không có con hoặc sinh con đầu lòng sau 30 tuổi 6. Có bệnh lành tính ở vú. 7. Có khẩu phần ăn nhiều mỡ động vật. 90% những khối u ở vú được phát hiện bởi chính người phụ nữ. Mục đích sàng lọc là phát hiện bệnh sớm khi khối u còn nhỏ và tỷ lệ chữa khỏi bệnh cao. Hướng dẫn tự khám vú Nếu ung thư vú được phát hiện sớm, tỷ lệ khỏi bệnh đạt tới 90%. Trước hết chị em cần chú ý và biết cách tự khám cho mình thường xuyên. Sau đó thầy thuốc sẽ giúp đỡ chẩn đoán bệnh, và cho lời khuyên thích hợp. Hãy chọn thời gian và nơi nào mà bạn có thể thư giãn và yên tĩnh trong vài phút - Buồng tắm hay phòng ngủ là nơi lý tưởng nhất, nơi đó phải có gương giúp bạn xem xét kỹ lưỡng ngực của mình. Hãy khám vú đều đặn mỗi tháng một lần - Tốt nhất là khám sau kỳ kinh nguyệt là lúc vú mềm nhất. Điều quan trọng là tiếp tục tự kiểm tra đều đặn như vậy ngay cả sau khi mãn kinh. 1. Cởi áo phần trên thắt lưng, sau đó ngồi hoặc đứng trước gương, hai tay xuôi theo người. Nhìn ngực kỹ lưỡng trước gương xem có sự thay đổi về hình dạng và kích thước không. Tìm xem có bất kỳ thay đổi dáng vẻ bên ngoài của vú không. 2. Đưa hai tay lên đầu nhìn kỹ ngực từ các góc độ khác nhau tìm sự thay đổi so với lần trước, kiểm tra núm vú xem có bất kỳ dấu hiệu rỉ dịch hay chảy máu nào không. 3. Nằm ngửa trên giường, đặt khăn gấp hay gối mỏng sau vai trái ra sau. Dùng tay phải khám ngực trái. Chụm các ngón tay lại dùng phần phẳng của ngón tay để cảm nhận tổ chức của vú. Vú chia làm 4 phần: bắt đầu khám từ 1/4 trên. Bắt đầu từ nền xương của vú ấn nhẹ nhàng nhưng dứt khoát, day tròn bằng bàn tay tìm kiếm khối u hoặc mảng dày hay bất thường nào khác, khám núm vú từ từ nhẹ nhàng, lật đi lật lại kỹ quanh núm vú. 4. Tương tự khám 1/4 dưới trong bắt đầu từ phần nền xương và cũng từ các xương sườn dưới vú và lại khám nhẹ nhàng đầu vú, bạn sẽ thấy ở phần chóp có tổ chức mềm - điều này hoàn toàn bình thường. 5. Đưa tay trái từ sau đầu xuống cạnh thân mình dò phần dưới ngoài bằng cánh tay phải, cũng làm như vậy từ nền các xương sườn phía dưới phần ngoài lồng ngực, phần trong tới núm vú. 6. Tương tự như vậy khám 1/4 bên ngoài. 7. Sau cùng dùng phần mềm đầu các ngón tay khum lại miết, tìm xem có u, hạch ở hõm nách không. Khi kết thúc khám ngực trái thì thay đổi lại gối mỏng sang bên phải và lấy tay trái khám vú phải như cách khám trên. Đừng quên đưa tay phải xuôi theo người khi khám vú nửa ngoài ngực phải. Nếu như bạn cảm thấy khối u hay sự thay đổi của vú, nên đến khám bác sỹ, không nên quá sợ. Phần lớn các u bất thường của vú đều không phải là ung thư. Nhưng để chắc chắn hãy để các thầy thuốc xác định và hướng dẫn giúp bạn. Điều trị ung thư vú 1- Phẫu thuật: Phẫu thuật bao gồm từ lấy u đơn thuần đến phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến vú triệt căn. Một u vú nhỏ có nghĩa là diện phẫu thuật sẽ nhỏ và do vậy vết sẹo không bị căng. 2- Điều trị tia xạ: Phẫu thuật kết hợp với điều trị tia xạ là phương pháp điều trị đối với ung thư vú giai đoạn sớm. Điều trị tia xạ phá hủy tế bào ung thư bằng cách ngăn chặn khả năng nhân lên của tế bào. Bệnh nhân điều trị tia xạ có thể buồn nôn, nôn hoặc cảm thấy mệt mỏi do hiệu ứng phóng xạ sinh học. 3- Điều trị bổ sung: Các chuyên gia sẽ sử dụng các hoóc môn hoặc những chất chống ung thư đặc biệt (hóa trị liệu). Hóa trị liệu có thể chỉ định cho bệnh nhân điều trị ngoại trú hoặc bệnh nhân nội trú. Những tác dụng phụ bao gồm: rụng tóc, đỏ da, buồn nôn và nôn, chán ăn và mệt mỏi toàn thân. Các xét nghiệm máu được làm trong khi bệnh nhân điều trị hóa trị liệu. Chăm sóc sau mổ Ngay sau khi tỉnh lại sau mổ cần thực hiện những động tác thể dục vận động chân tay và thở sâu. Bạn sẽ được hướng dẫn bởi nhân viên của bệnh viện, bạn cũng sẽ được hướng dẫn cách chăm sóc và làm sạch vết mổ. Sau khi ra viện, bạn có thể thấy thoải mái hơn khi sử dụng một băng đỡ tay. Phục hồi chức năng Phẫu thuật cắt tuyến vú sau đó là điều trị tia xạ là phương pháp điều trị trong hầu hết các trường hợp. Hầu hết các bệnh nhân có thể xuất viện trong vòng một tuần. Thông thường vài tháng sau điều trị phẫu thuật bệnh nhân sẽ thấy căng và đau khi cử động và cảm giác bị co kéo ở bên vú bị cắt. Phẫu thuật tạo hình Bác sỹ phẫu thuật thẩm mỹ sẽ lựa chọn một vú giả bằng chất tổng hợp hoặc những chất liệu hiện đại để tạo hình lại bên vú đã bị cắt. Có thể dùng ngay da thịt của cơ thể ở vùng khác để tạo thành một vú mới, gọi là tái tạo vú bằng các vạt da có mạch máu. Tóm lại: Ung thư vú thường gặp ở phụ nữ Việt nam. Nếu được phát hiện bệnh sớm tỷ lệ chữa khỏi trên 80%. Cần hiểu biết về bệnh để tự theo dõi và đặc biệt là tự khám vú phát hiện bệnh sớm để chữa bệnh kịp thời, hiệu quả./. BSGĐ
