Khách sạn cửa lò giới thiệu vùng du lịch mới : Ở xứ Trung và cao nguyên xứ tui , tuyệt đại đa số danh thiếp vườn quốc gia đều cát cứ giữa đại nghìn , Song vườn Núi Chúa ở Ninh Thuận là quần thể nằm vắt bướng biển - núi. Vườn có diện tích rộng 30.000ha , trong đấy trên lục địa 22.500ha và biển là 7.500ha. Khu Núi Chúa xuể đánh giá là xứ khô hạn ở nườm nượp Năm tước phong Công Á. Tại đây xuể danh thiếp nhà khoa học Đức chứng minh rằng tính chất khí hậu chẳng khác gì Châu Phi thường xuyên những xứ bán hoang mạc thường xuyên gặp ở Bắc Ban Nha , Bồ Đào Nha và Algeria. Tuy nhiên dưới đáy biển của vườn là rừng gồm kim nguyên lành và độc đáo đến mức chiêm bao hồn. Nếu Ninh Thuận xuể xếp là chỗ khô hạn và nắng nóng nhất gió mà thành thì vườn quốc gia Núi Chúa là xứ Khô khan khô nhất ở tỉnh này. Dải tây quanh năm gần như chỉ có nắng gió , rất ít Tám chữ mưa. Bởi vậy khách khứa lạ đến đây thường xuyên ví von rằng: Phan Rang có tức thị "gió như giáng và nắng như rang". Vào nửa Tám chữ 8 , từ thị trấn Khánh Hải chúng tôi phóng xe máy đi Núi Chúa trong cơn kì hạn Bà Chằn , nóng muốn rám mũi mặt. Con dùng làm thức ăn của nắng Rời đầm Nại , Tri Hỏa , chúng tôi Hình dung tiếng động đi dãy theo tỉnh lộ 702 từ Tri Hải đi Vĩnh Hy , Bình Tiên đến Cam Ranh. Con dùng làm thức ăn mới mở , tráng nhựa phẳng lì dãy theo bờ biển Cần phải gió ùa vào mặt như muốn ghì tay lái. Dọc hai xã Tuy Hải và Nhơn Hải là phe đồng muối mang tên Đầm Vua , chỗ đây có 2 ụ muối , mỗi ụ cao đến 10m dài cả trăm mét bao trùm bạt kín nằm dưới cơn hạn. Lúc ấy là 11 giờ trưa , phe đồng nằm dưới chân núi vắng bóng người , chỉ đang những cơn gió mặn chát cộng thêm cái nắng như rang muốn sởn người. Mặc dù chỉ trúc bờ vài chục mét , gió từ biển nườm nượp thổi vào lách cách cũng chẳng xua xuể cái nóng bất kham. Ven dùng làm thức ăn danh thiếp khu dân cư từ Tuy Hải , Nhơn Hải , Vĩnh Hải cứ vài bóng vũ khí lại có người bán vé số , họ kê chiếc bàn con để vài chục tờ , đội nón , ngồi dòm ra dùng làm thức ăn một cách vô hồn như pho tượng. Khác những chỗ tui hở đến , người bán vé số thường xuyên mang chiếc túi trước ngực , gặp khách khứa chìa xấp vé số bộc trực vào mặt mời chào gấp gấp và nếu chẳng bán xuể , họ nhâm nhẩm chửi xéo bằng những câu độc ác. Trong vai người đi mua “niềm hy vọng” tại bóng cây xanh , tui phát hiện họ là những con người hiền từ kiên nhẫn. Tôi hỏi một người phụ nữ ngồi dưới vũ khí keo “Chị bán vài tấm vé số như thế nè sao đủ ăn!”. “Giờ biết làm gì chú! Muối chưa bán xuể , hành tỏi nắng quá bị rụm rồi , lùng xuể đồng nè mừng đồng đấy chú ơi!”. Chị phản hồi mà chẳng dòm mặt người hỏi. Đoạn dùng làm thức ăn dãy theo tuyến Vĩnh Hải đang thi công , thật ra là đang thay thế những khúc cua tay áo thường xuyên dùng làm thức ăn vòng. Âm vang tiếng máy khoan ngọc , đập ngọc chấn động một không gian tĩnh lặng , ở từ xa hở dận ra đám bụi mù giập giờn ở lưng chừng hẻm núi. Chúng tôi ngừng xe ngồi phệt trên dùng làm thức ăn hỏi chuyện , xuể danh thiếp kỹ sư và công nhân mặt đang lấm lem đất cát biếu biết “Con dùng làm thức ăn nè ra đến quốc lộ I tận đô thị Cam Ranh dài đến 60km. Tất thảy hở hoàn thành , chỉ riêng đoạn 5km nè là phần lần chót , hẳn cũng vài Tám chữ nữa mới xong”. Đứng trên dốc ngọc dựng tại đây dòm xuống biển trúc 400m , tui bất ngờ dận ra Bài xích sống của biển và rừng. Dưới chân dốc , 7 ngôi nhà xây quay mặt ra biển có xe máy và dãy dừa xanh , đang trên dốc vài ngôi nhà tềnh toàng nằm trong vườn điều với đàn bò núi. Dọc dùng làm thức ăn bò Hình dung tiếng động đi sòng sọc kêu be be , vài con nằm lăn ra rệ dùng làm thức ăn tỉnh ngộ trừng trừng Song khi có tiếng động của người thường xuyên xe chúng mở dậy Hình dung tiếng động đi vô rừng rất lẹ. Núi ở Vĩnh Hải nhấp nhô vũ khí rừng mang hình trạng bonsai xòe ra trên đồi ngọc , điều đáng để ý là tại đây khí trời khô cứng lại gió thổi vèo vèo rát phỏng , Song khu rừng lùn nè hãy xanh tươi. Ở trên nóc đồi thấp , đồi cao dãy chục con bò cố gắng leo lên nóc dòm đi đại dương , xinh xẻo như đoạt vẽ. Hình Bóng của bò , núi , biển biếu thấy dáng vẻ hoang sơ của một vùng đất hiền từ và thơ mộng của núi sông mình. Trong tiềm thức tui hãy thú ngắm đàn bò núi quay đầu ra biển be be gọi đàn hơn là những tòa nhà chọc trời. Sinh thái phải mang dáng vẻ tự nhiên , chứ chẳng phải dành biếu con người có tiền có quyền đổ bộ đến bờ biển chặt chẽ đứt từng khúc , làm gọi là đầu tư rồi xây dựng dùng làm thức ăn bê tông với ánh đèn , bể bơi , nhà hàng… biểu rằng đây là sinh thái. Tỉnh lộ 702 dài đến nỗi Hình dung tiếng động đi dãy theo bao nhiêu vách núi rìa biển hoặc ra tận bờ cát gió thổi như giáng ngấm vào mũi thịt. Trên con dùng làm thức ăn nè , tầm mắt của người đàng hoàng phóng tận nóc núi , quét ra biển xanh xa tít ngoài khơi. Hình Bóng và không gian rìa đường không những hữu tình mà đang nhuộm chật chất thơ. Được đi , ngắm , dòm tây và người thường xuyên sơn hà gấm vóc mới thấy quê tui xinh xẻo , gió mà thành tui xuể tự nhiên ưu đãi. Cái chính là thế hệ bây chừ và con cháu mai sau có giữ xuể linh hồn di sản của cha ông để lại thường xuyên bởi đại cuộc mang biếu mướn 70 Một thể thơ cổ chẳng lùng rà để rồi sau đó đang lại là một đô thị thường xuyên xứ xứ xa lạ. Nơi vùng đất biếu mướn ấy người lo chẳng có cửa để vào thì Yàng ơi đang gì là quê phụ thân tây tổ. Con người chẳng có ký ức , chẳng có đài kỷ niệm với chỗ tui ở thì tình yêu dành biếu hắn chỉ là một hình bóng lợt nhòa. Tôi hở từng Hữu ý định lùng đi Núi Chúa từ một cuộc tao phùng Bạc tình. Chuyện bắt đầu từ một cựu binh Mỹ trúc đây 9 Một thể thơ cổ tại một quán cà phê rìa hồ Xuân Hương , gắng sức Đà Lạt. Lúc ấy , tui ngẫu nhiên gặp một người Mỹ có tuổi mất chân trái ngồi độc thân dòm ra dòng người một Trở ngại vọng. Tôi đoán , hẳn là vị lữ khách khứa có tâm cảnh , Cần phải chủ động mang ly cà phê đến làm quen với được tràn đầy hy vọng có xác xuất sưởi ấm con người viễn xứ. Gặp xuể người nói đồng ngôn ngữ , đồng mẫu số chung ông mừng lắm rồi tự giới thiệu tên tui là Dan , cựu thượng sĩ của lữ đoàn thủy quân lục chiến Hoa Kỳ hở từng đóng lũ 6 Tám chữ tại Núi Chúa vào Một thể thơ cổ 69 của thế kỷ trước. Ông Dan đập tay vào chân khuyết biểu rằng ông hở để lại một phần thân thể tui tại Núi Chúa bởi trúng mìn của ViSi ( Việt Cộng ). Lần sang Việt Năm tước phong Công nè ông muốn đi lại chiến trường cũ để nhé một thì trai trẻ. Dan nhờ tui dẫn dùng làm thức ăn đến Núi Chúa Song tui chối từ bởi chẳng biết địa danh nè ở đâu , mà thật ra cũng chưa tin xuể một người mới quen vài phút. Ông Dan ngồi khóc , những giọt nước mắt của người lính chiến đấu già lăn tròn trên mệ khiến tui chẳng khỏi động lòng. Chiến đoạt chẳng phải trò đùa , bên sau cuộc chiến đang một thứ khác dai dẳng hơn là tình người , tuổi trẻ và đỗi đau mất mát… Lâu rồi tui chẳng gặp lại ông Dan , Song mỗi lần gặp hoặc đi thông dịch biếu danh thiếp cựu binh Mỹ tui lại nhé đi Núi Chúa , nhé giọt nước mắt của một quân nhân già trong tuyệt vọng rồi nhé những thương binh gió mà thành tui của hai phía. Suy cho cùng , sau cuộc chiến tranh , dân chúng là người bị thật và đỗi đau to nhất thuộc làu đi những người mế một thì mang nặng sinh đau với niềm được tràn đầy hy vọng đi khúc lá lách của mình. 12 giờ trưa CN , chúng tôi đến đại bản doanh vườn quốc gia Núi Chúa tại thôn Thái An , xã Vĩnh Hải , Ninh Hải , ninh Thuận. Đó là một tòa nhà khá đương đại quay mặt ra hướng nườm nượp trúc biển quãng 200m. Thật chẳng may biếu chúng tôi đúng vào Tám chữ hắn Cần phải văn phòng khách sạn cửa lò trống hoe , chỉ có hai anh em kiểm lâm dân tộc Chăm là Đào anh dũng , Đạt nườm nượp Đoàn Trẻ. Tuy nhiên còn may mắn là gặp xuể Thạc sĩ Trương Thanh Trịnh , 36 tuổi , người Chăm là Phó phòng khoa học và giao tế quốc tế đồng với danh thiếp nhà côn trùng học người Bỉ , Đức đang ở lại vườn để nghiên cứu loài phụ thân mới phạt hiện. [Joachim Bresseel , nhà côn trùng học người Bỉ mang biếu tui coi 5 con phụ thân quê ( tiếng Anh là Stid ) đang ngọ nguậy trong hộp ngộ buộc xuể trên nóc Núi Chúa đêm qua. Joacchim nói với tui một cách sung mãn: “Ông coi đây! loại Stid nè có mặt trên địa cầu nè từ Một thể thơ cổ 1876 , sau đó bị tuyệt chủng đến nay lại hiện ra tại khu bán hoang mạc nè đấy là một điều lạ. Mấy Một thể thơ cổ nay chúng tôi đi hết danh thiếp vườn quốc gia Châu Á , đêm qua gặp chúng tại đây. Loại nè thường xuyên sống đi đêm trên nóc núi , phải vất vả lắm mới lùng thấy. Joachim cấp một con ra dứ dứ trước mặt tui và cười rất toại nguyện đi nghề nghiệp của mình. Tôi chẳng phải là người nghiên cứu côn trùng Cần phải dòm loại phụ thân nè cũng như nhau , thậm chí chẳng mấy hứng Song dòm vẻ mặt của họ tui phải vỗ tay đôm đốp chúc mừng , bởi đấy là công sức mồ hôi và những đêm thức tím tận trên nóc núi cao , chỉ có những người tình nghề mới lặn lội như thế. Joachim chuyện trò phím với tui bằng tiếng Pháp nhầm tiếng Anh Song khi gặp tụi nghiên cứu thê chuyển sang tiếng Đức và tiếng Hà Lan. Tất thảy 4 ngôn ngữ thê ta đều sử dụng thông tỏ như nhau đánh tui thực sự trân trọng. “Ở Bỉ giới trí thức thông tỏ 3 ngôn ngữ đích thị của thế giới Anh-Pháp-Đức , đang thứ dân thì sao?” , tui hỏi. “Trời! chúng tôi là cộng đồng Châu Âu , nếu chẳng biết 3 ngôn ngữ nè sẽ trở thành rào chắn. Văn hóa Châu Âu là của chung , Cần phải phần nhiều đều như thế!” , Joachim rũ vai tui một cách thân tình như thầm như cọp đấy là chuyện nhỏ… Thạc sĩ Trịnh bận việc phải đi Phan Rang đồng với tụi nghiên cứu bò sát. Trước khi lên xe , Trịnh biểu chúng tôi ghé thăm hang rái , làng Raglay nhờ họ dẫn leo núi sau đó Cần phải đi Vĩnh Hy và Bình Tiên. Nếu chẳng đi hết chuye nè coi như chưa biết gì đi khu bán hoang mạc của Việt Nam. chúng tôi rời tổng hành dinh trong luyến tiếc. Cũng may gặp xuể một tụi dân “phượt” , trên vai lích kích máy ảnh. Họ hở đến đây Hai ba lần , xuể kỹ sư Phạm Văn Xiêm , Trưởng phòng bảo tồn vườn quốc gia Núi Chúa chỉ dẫn , Cần phải có vẻ khá thông tỏ nẻo đường gió mà thành bước. trưởng đoàn của tụi thanh niên nè là một “Ta phụ thân lô” có “số má” ở Việt Năm tước phong Công từng 3 lần leo nóc Fansipan. Anh tên là Nguyễn Hùng Sơn 30 tuổi , da đen mun , đầu quấn khăn rằng với thân thể vạm vỡ như hùng bi mế vĩ đại. Sơn biếu biết lên nóc núi Chúa đang khổ thân hơn leo nóc nhà nườm nượp Dương ở ngoài Bắc , bởi dùng làm thức ăn lên núi Chúa chẳng dốc đứng hiểm trở như Fansipan , Song lại dài và loanh quanh qua hết nóc núi nè sang nóc núi khác với cái nắng như nung , vũ khí rừng cũng sắt se , rễ nhỏ xíu , gai nhọn lủa tủa , đập vào chiếc lá cũng thấy nhói. Nhưng cũng nhờ vậy mà mỗi cây xanh trên ngọc tự biến hình theo kiểu bonsai với hình thù xinh xẻo mắt. chúng tôi xuất phát từ thôn Đá Hang thuộc làu làng Raglay , càng lên cao , cây cối xanh hơn và dòm biển rõ hơn. Cứ việc qua một rừng cỏ tranh , lại thấy một nóc núi mới bộc trực trước mặt. Hùng Sơn nói bông rằng để chinh phục nóc núi Chúa cao 1.040m , phải băng qua 6 nóc núi khác là núi Chúa lọc , Chúa cháu , Chúa thê , Chúa thê , Chúa chồng , gắng sức Chúa vợ. Biết chúng tôi là người viết và có tuổi , nên hai cô gái trong đoàn thường xuyên đi bên rìa động viên bởi sợ bỏ cuộc. Một cô nói: “Không ở đâu lạ như Núi Chúa chú ạ! Nơi đây quy tụ cả phụ thân hệ sinh thái: rừng khô hạn , rừng xanh và hệ sinh thái rạn gồm kim. Ngoài những rạn gồm kim xuể đánh giá là xinh xẻo và Đa chủng nhất Việt Năm tước phong Công , đang có bãi Thịt là chỗ rùa lên đẻ. Do khí hậu nóng và khô Cần phải ở quãng cao dưới 600m là rừng bán hoang mạc với những loài cây bụi , lá cằn cỗi chật gai , Song từ 600m trở lên là rừng xanh với bi thảm hễ thực vật phong phú , và từ 800m trở lên là hiện ra nườm nượp loại vũ khí lá kim , như vũ khí hoàng đàn trả , vũ khí kim giao , mảnh tùng , gắng sức thông tre. Chúng cháu đi nườm nượp chỗ chưa thấy ở đâu lạ như thế!”. Trèo núi xuể hơn 1 giờ đồng hồ , cảm thấy chẳng thể tiếp chuyện xuể nữa Cần phải chúng tôi ra hiệu Đối với người trên ngừng lại , bởi thật ra chúng tôi chưa chuẩn bị tâm lý và thực phẩm mang theo. Nên đành lắc tay chào từ biệt mang theo đỗi thèm của người kém cuộc. 3h chiều , chúng tôi quay đi làng dân tộc Raglay nằm trong vùng đệm của vườn quốc gia , ngồi dưới bóng câu điều uống gió mà thành mía và nhai mì tôm sống cầm hơi và cũng để hỏi thăm cuộc sống của bà con. Một người dân Vùng đất , tên là Lê Thành tựu ngồi đồng bàn gió mà thành mía nói với chúng tôi bằng giọng thèm thèm “ Bà con Raglay ở đây hở bao đời , sống dựa vào rừng như làm đồng , làm nương , lấy tiểu tràng , lấy sáp và danh thiếp loại lâm thổ sản. Nữ giới và trẻ mỏ chặt chẽ củi bán. Trai tráng thường xuyên sống bằng nghề thắp than tại 8 thôn như: Cầu Gãy , Đá Hang , Kiền Kiền , Ấn Đạt , Suối Đá , Suối Giếng , Xóm Bằng , gắng sức Xóm Đèn. Riêng thôn Đá Hang xuể hưởng chính sách từ Các quy định 134 , có nhà xây vững chắc. Nhưng tuyệt đại đa số đóng cửa , để vào rừng lùng sống. Ở nhà chỉ có phụ nữ nuôi con nhỏ và trẻ mỏ. Chị Lâm Thị Vui , dân tộc Raglay , người bán nước mía nhé chuyện cũng tham gia: “Bà con tụi tui ra đời ở rừng , to lên từ rừng mà chẳng vào rừng tìm cách sinh sống thì biết làm gì bây giờ...”. Tám Công là người trải đời , tri thức rộng , thê có vườn tại vịnh Vĩnh Hy , dãy Tám chữ qua lại dùng làm thức ăn núi Chúa Cần phải khá rành. Anh kể: Dạo Một thể thơ cổ 2005 , một chuyên gia người Đức thuộc làu Quỹ canh giữ động vật hoang dại ( WWF ) xách máy móc thiết bị đến đo mức độ khô hạn ở Vườn Núi Chúa. Ông ta đo đến , đo lùi hằng giờ , chẳng thấy đồng hồ đo cựa quậy , ông tưởng máy hư , mở ra sửa. Nhưng thực tế máy chẳng hư , nguyên do chỉ bởi vùng đất nè quá khô đến mức máy chẳng thể lập trình được. Sau thời gian ấy vị chuyên gia đánh dấu vào mấy tai vũ khí cóc rừng để Một thể thơ cổ sau trở lại. Còn ở làng chài Thái An , có một người con trai nổi danh sát rùa , tên là Mười Nuôi. Ông Mười chẳng nhé tui hở lật lưng bao nhiêu rùa biển , chỉ biết rằng hơn 75 tuổi , 60 Một thể thơ cổ chén thịt rùa , dân ở đây gọi rùa biển là đú. Do thành tích “quá hớp” nên người làng ở đây chẳng mấy ai đang nhé cái tên Mười Nuôi của ông , mà họ chỉ gọi ông là Mười Đú. Thế Song , Đến kì hạn tuổi già , cáo biệt nghề sóng gió mà thành , ông thường xuyên sống trong cảm giác tội lỗi trước biển đời. Người con trai siêng chén rùa Một thể thơ cổ cũ , giờ lại tự nguyện hộ sản biếu rùa. Ngày Tám chữ , ông theo dấu chân rùa nối đuôi nhau lên bãi , lùng tổ trứng của chúng , khoanh xứ , canh giữ biếu trứng nở. Có khi rùa sinh trên sát rìa gió mà thành , ông sợ gió mà thành hương ẩm tửu lên , tổ trứng sẽ bị hư , ông lọ mọ dời tổ lên chỗ cao hơn. Đến khi rùa nở , ông lại lùng trúc đưa chúng ra biển. Một đôi người trong làng thấy ông vất vả hộ sản biếu rùa , họ cũng tự nguyện theo ông. Đến Một thể thơ cổ 2003 , khi WWF nườm nượp Dương tài trợ đề án bảo tồn rùa biển , Vườn Núi Chúa xây được cái là trạm nho nhỏ , lợp tôn nóng như “lò bánh mì” , Song cái trạm hẻo lánh nè hở trở thành chỗ đi đi của ông suốt 4 Một thể thơ cổ qua. Trên nẻo đường đi hướng Bình Tiên , gặp 2 thanh niên chở than ra khỏi rừng bằng xe máy “đa quốc gia” Hình dung tiếng động đi ngược lại Vĩnh Hy. Chúng tôi tăng tốc đuổi theo , đến khi tiếp cận , một chú quay sang nói như hét “ Đừng như cọp kiểm lâm nha! Tụi tui dân chở than mướn tìm cách sinh sống xuể 50 nghìn một chuyến , tụi nè ngán mấy ổng Cần phải chờ trưa CN mới đi mà!”. “Thế một lò than ra lùng xuể bao nhiêu tiền” , tui hỏi muốn át tiếng động cơ của hai xe máy đồng lúc. “Hỏi mấy thằng cha thắp than chứ! Tụi hắn đang núp dưới suối , Song tha hắn đi , hắn nghèo khó lắm , thằng nè cũng ốm nhách , đen lánh hà!”. Chúng tôi giảm ga để quay đầu xe đang nhé hai thê thồ than chào từ biệt bằng hai tiếng “Bái bai!”. Người trẻ ở rừng hãy mang trái tim nhân bản hơn ở phố. Vịnh Vĩnh Hy và bãi biển Bình Tiên xinh xẻo đến mức mê li. Vĩnh Hy xuể hai dãy núi ngọc cưu mang ở giữa là hồ gió mà thành biển ra vào , dãy Tám chữ có vài trăm thuyền cá neo đậu đủ sắc màu. Biển Bình Tiên xinh xẻo như đoạt vẽ , danh thiếp viên đảo xanh ngạt ngào bóng dừa. Nghe Tám Thạnh nói xứ Bình Tiên trên lục địa là của Ninh Thuận đang dưới biển là của Khánh Hòa. Trên dùng làm thức ăn ra Mỹ Thạnh , ghé quán cà phê , nhé những người địa phương bàn tán với nhau đề án khu du lịch Bình Tiên có quy mô 195 ha với tổng đầu tư 550 tỷ đồng , trong đấy có 30 ha tây rừng phòng hộ thuộc làu vườn Núi Chúa. Tập đoàn khách sạn Aman chính thức khai trương khu nghỉ dưỡng mang tên Amanoi resort có 36 villa , tọa ố trên đồi Vĩnh Hy. Đây là một cố gắng của gió mà thành tui vươn lên ngành công nghiệp chẳng khói mang lại lợi ích quốc gia. Nhưng trong tiềm thức , tui cứ nhé đến Jeff Rutherford , giảng sư đi môi trường của đại học Thái Lan. Lần gặp tui ở hồ Tuyền Lâm , Đà Lạt , Jeff lầu bầu “Nơi nè cũng muốn Du lich cua lo kèm theo sinh thái. Sinh thái cái đỗi gì mà chỗ nè cũng ùa bê tông , đường nhựa bộc trực tấp , điện đuốc sáng trưng , nhà cao cửa rộng kèm theo bể bơi bự chát mà làm gọi là sinh thái!”
