Vai trò & Ý nghĩa của HbA1C trong lâm sàng 1. HbA1C là gì? Huyết cầu tố, Hb, chỉ có trong tế bào hồng cầu. Nhiệm vụ chính của Hb là mang O2 từ phổi đến tế bào cơ thể và mang CO2 từ tế bào về phổi để thải ra ngoài. Trong khi lưu hành làm chức năng hô hấp có một tỷ lệ nhỏ Hb này sẽ gắn kết với glucose máu (glycate hóa) để tạo nên phân tử HbA1C (A1C, huyết cầu tố glycate hóa). - Do đó, nồng độ HbA1C tỷ lệ thuận với nồng độ Glucose máu. - Đo tỷ lệ % HbA1C cũng là cách đánh giá nồng độ Glucose máu. 2. HbA1C được chuyển hóa như thế nào? -chi so duong huyet thực chất cũng là một Hb đặc biệt, được glycated. Chuyển hóa (sinh tổng hợp và thoái biến) của HbA1C hoàn toàn như Hb bình thường. - Hb tổng hợp đồng bộ với sự sinh và thoái hóa cùng lúc với sự chết đi của hồng cầu. Hồng cầu từ lúc sinh đến khi chết trung bình 100-120 ngày. HbA1C cũng thay đổi (renew) trong khoảng thời gian đó. - Thường tỷ lệ %HbA1C được đo 2 tháng 1 lần. 3. HbA1C trong lâm sàng 4. Tiêu chí chẩn đoán đái tháo đường Theo khuyến cáo của Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ (ADA) năm 2010, để chẩn đoán ĐTĐ chúng ta dựa vào 1 trong 4 tiêu chuẩn sau: (1). HbA1c ≥ 6,5%. Xét nghiệm phải được làm ở labo sử dụng phương pháp chuẩn. (2). Đường máu đói Go ≥ 7.0 mmol/ L ( ≥ 126 mg/dL). Đường máu đói Go đo khi đã nhịn không ăn ít nhất 8 giờ. (3). Đường máu 2 giờ trong nghiệm pháp dung nạp glucose G2 ≥ 11,1 mmol/L ( ≥ 200 mg/dL). Nghiệm pháp dung nạp glucose phải được thực hiện theo đúng mô hình của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, sử dụng 75 gam glucose. (4). Đường máu bất kỳ ≥ 11,1 mmol/L ( ≥200 mg/dL). Trên bệnh có triệu chứng của đái tháo đường cổ điển. 5. Tiêu chí tiền đái tháo đường (Prediabetes) (1). HbA1c từ 5,7 đến 6,4 % (2). Rối loạn glucose lúc đói, RLGMĐ ( impaired fasting glucose, IFG), Đường máu đói Go từ 5,6 – 6,9 mmol/L (100 – 125 mg/dL) và (3). Rối loạn dung nạp glucose, RLDNG (impaired glucose tolerance, IGT), Đường máu 2 giờ trong nghiệm pháp dung nạp, G2 đo trong mức từ 7,8 – 11 mmol/L (140 – 199 mg/dL). 6. Treatment of Diabetes Mellitus - HbA1C thay đổi rất chậm, theo đời sống của hồng cầu (trung bình 2-3 tháng). Đo tỷ lệ HbA1C là cách tốt để theo dõi điều trị lâu dài cho bệnh nhân. - HbA1C không thay đổi theo tình trạng “no, đói”, việc đo tỷ lệ HbA1C có thể tiến hành dễ dàng, thuận tiện, bất kỳ lúc nào bệnh nhân đến cơ sở y tế. 7. Những trường hợp đặc biệt - Chẩn đoán phân biệt Hôn mê do dùng thuốc ĐTĐ quá liều với Hôn mê do hạ đường máu. - Chẩn đoán phân biệt Tăng đường máu cấp (ăn khuya quá nhiều, được chuyền glucose ưu trương…) với bệnh ĐTĐ thật sự. - Phân biệt Hôn mê chấn thương → tăng đường máu do stress với Hôn mê tăng áp lực thẩm thấu của bệnh ĐTĐ.
