Khủng hoảng kinh tế lan rộng khắp nước và kéo dài. Gánh nặng ngày càng đè lên người dân nghèo.Nhưng các nhà lãnh đạo đất nước và các vị chuyên gia kinh tế cứ lẩn tránh tìm ra hoặc nói thật những nguyên nhân đó.Tôi giới thiệu các bạn một loạt bài đăng trên blog http://nuocmanhdangiau.blogspot.com/ của tác giả TrucLoan về cuộc khủng hoảng này.Trong loạt bài đó nêu 5 nguyên nhân cho cuộc khủng hoảng và 13 giải pháp để xử lý cuộc khủng hoảng này.Mong các bạn đọc, hiểu và cùng chung tay nhau để đưa nền kinh tế chúng ta vượt qua được khủng hoảng hiện nay. Đây là nguyên nhân thứ 5 - Sai lầm trong điều hành nền kinh tế.I-Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Hệ thống tài chính yếu kém.1.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Nhiều nhà kinh tế cho rằng chúng ta phạm sai lầm trong một thời gian dài là tạo ramức cung tiền quá lớn cho thị trường, tạo ra thặng dư nguồn cung đã dẩn đến lạm phát và kết luận việc khủng hoảng hiện nay do sai lầm trong cung tiền ra thị trường. Thật ra tài chính trong nền kinh tế chỉ giống như cảnh sát giao thông, thường xảy ra kẹt xe, tai nạn giao thông,người ta hay nghĩ đến đó là lỗi của cảnh sát giao thông, nhưng chính xác thì đó là lỗi của ngành giao thông với vị tư lệnh là ngài bộ trưởng. Còn cảnh sát chỉ là người điều tiết giao thông. Tất nhiên nếu điều tiết kém, thì chính cảnh sát giao thông cũng là một trong những thủ phạm của của kẹt xe và tai nạn giao thông. Ngành tài chínhvới bộ mặt là hệ thống ngân hàng cũng vậy, lỗi chính cho khủng hoảng không xuất phát từ ngành ngân hàng mà do cách điều tiết của ngân hàng đã góp phần làm cuộc khủng hoảng nhanh hơn và mạnh hơn. Mỗ xẻ thất bại của ngân hàng không giải quyết được khủng hoảng nhưng bảo đảm rằng, sau khi bắt đầu bước vào việc giải quyết khủng hoảng và sau khi hoàn tất việc giải quyết khủng hoảng, ta không lại bị sự trì trệ, yếu kém của ngành tài chính cản trở và nếu kéo.2.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Hai yếu tố sai lầm một là mức độ tập trung vốn quá lớn cho từng một ngân hàng khi bản thân nó không thể hấp thụ được nguồn vốn đó và hai là không có chiến lược điều tiết vốn cho thị trường.3.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Trước đợt thành lập lớn các ngân hàng, đã có nhiều ngân hàng và tổ chức tín dụng hoạt động (gần hết là ngân hàng nhà nước), nhưng các hoạt động mang tính chuyên ngành. Các khoản vay nhỏ, thường là tín chấp, gắn liền với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Người cho vay thường hiểu rõ hoạt động của doanh nghiệp nên khoản cho vay thường ổn định. Một đơn vị tín dụng không vốn lớn, quản trị không cao cấp nhưng phù hợp, gắn liền với hoạt động kinh doanh, kinh doanh hiệu quả. Trong một thời gian dài sau đổi mới, hệ thống tài chính chưa tốt lắm nhưng vẫn làm tròn nhiệm vụ điều tiết vốn cho thị trường đã hỗ trợ cho doanh nghiệp phát triển4.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Khi thị trường chứng khoán manh nha hình thành, đánh hơi thấy nhu cầu tập trung một khoản vốn lớn, các ngân hàng mới được đua nhau thành lập và bắt đầu tập trung những khoản vốn lớn. Tập 1 của khủng hoảng tài chính bắt đầu khi một nguồn vốn lớn trong xã hội trước đó để phát triển kinh doanh hoặc là nguồn để phát triển kinh doanh được chuyển sang chứng khoán. Thị trường chứng khoán phát triển nhanh là nguồn vốn được tập trung càng nhanh. Người ta đua nhau thành lập công ty, cổ phần hoá cty, tăng vốn điều lệ công ty để nhằm mục đích kiếm lợi từ sự chênh lệch giá mua bán cổ phiếu mà không nhằm vào hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Trong thời kỳ này hàng loạt động sản, bất động sản của nhà nước được trả về giá trị thực của nó khi tiến hành cổ phần hóa, khiến thị trường vốn tăng vọt và các ngân hàng vốn lớn để thỏa mản nhu cầu đó được hình thành.5.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Khi các khoản tập trung biến thành tích tụ, nhất là khi chính phủ ra quyết định tăng vốn điều lệ các ngân hàng lên cao. Một phần vốn trong nền kinh tế tiếp tục chảy vào ngân hàng và không quay ra. Vốn được chuyển vào thị trường chứng khoán dưới nhiều hình thức cho như cho vay chứng khoán,cho vay để cổ phần hóa, cho vay thành lập công ty để có cổ phiếu. Tuy vậy giai đoạn này chưa xảy khủng hoảng do vốn ngân hàng tăng nhưng được đảm bảo bằng tài sản nhà nước được đánh giá lại trong quá trình cổ phần hóa.6.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Tập 2 khủng hoảng đến, khi thị trường chứng khoán biến động. Phần lớn vốn trên thị trường chứng khoán rơi vào tay các nhà cơ hội, còn vốn trong nền kinh tế thì mất theo đà đi xuống của chứng khoán. Để đảm bảo nguồn vốn đang rớt của ngân hàng, chính phủ lại quy định thêm một đợt tăng vốn khác. Đợt này tiếp tục hút lượng lớn vốn trên thị trường vào hệ thống tài chính. Vốn chuyển sang bất động sản đang trên đà hồi phục. Giai đoạn này vốn trong ngân hàng đa phần là nguồn vốn từ nền kinh tế. Nhưng ngân hàng rời bỏ vị trí là người điều tiết vốn cho nền kinh tế mà chuyển sang kinh doanh tiền tệ. Chứng khoán và bất động sản là 2 ngành cho tỉ suất lợi nhuận cao nhất, khả năng tập trung vốn cao nhất, tỉ lệ rủi ro thất thoát thấp lúc đó đã hấp dẫn các ngân hàng. Sự tập trung thái quá vốn vào 2 ngành ít tạo ra giá trị (không phải giá cả) làm nền kinh tế như gà mắc tóc. Nơi cần vốn để phát triển (có hiệu quả kinh tế) thì không có vốn, phải tạo vốn từ nhiều nguồn khác, khiến chi phí đẩy lên cao, năng suất lao động giảm, giá bán tăng vọt. Các khoản vay không đến được đơn vị kinh doanh hiệu quả. Nền kinh tế đang ăn vào đuôi của mình.7.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Tập 3 của cuộc khủng hoảng xuất hiện khi chính phủ để giảm đà lạm phát (theo cách nói của chính phủ) hạn chế cung tiền ra thị trường. Việc giảm đà cung tiền này là cú ngáng chân đẩy nền kinh tế sụp đổ. Ngoài vốn ngân hàng ngâm trong chứng khoán, bất động sản, hạ tầng, phần lớn vốn chạy vào doanh nghiệp nhà nước. Doanh nghiệp làm ăn hiệu quả hết vốn, sản xuất ra không bán được, không có tiền trả lương và tái sản xuất, khủng hoảng bắt đầu lan rộng.8.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Cú đấm nốc ao nền kinh tế là việc bất động sản chết chìm trong tồn kho. Khoản nợ bất động sản biến thành khoản nợ xấu kèm theo khoản nợ xấu của chứng khoán còn tồn lại. Ngân hàng hết máu phải sống từ bầu sửa của nhà nước. Khi khủng hoảng sức mua bắt đầu, ngân hàng cũng bắt đầu thể hiện sự yếu kém của mình : Yếu kém khả năng đầu tư (ngân hàng không thể chỉ có lợi nhuận thuần từ cho vay); yếu kém khả năng quản lý rủi ro; yếu kém trong linh hoạt nghiệp vụ (khó choCon cò xanh nhảy quanh hòn đá ...doanh nghiệp nhỏCon cò xanh nhảy quanh hòn đá ...và vừa vay vì không bảo đảm rủi ro).II-Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Khả năng cung tiềnCon cò xanh nhảy quanh hòn đá ...:1.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Chính phủ với cách nhìn thông thường, giá cả tăng, phải cung thêm tiền vào nền kinh tế và kết luận rằng nền kinh tế ta đang lạm phát và áp dụng hàng loạt biện pháp ngăn chặn lạm phát. Chúng ta không lạm phát (sẽ được trình bày trong nguyên nhân thứ 2 - bài sau) vì vậy các biện pháp để giảm lạm pháp được áp dụng vào tình hình hiện tại có thể tạo ra những sai lầm.2.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Một trong những sai lầm lớn là giảm cung tiền vào nền kinh tế. Khi giá nhập khẩu và xuất khẩu tăng tạo ra một mặt bằng giá mới (lưu ý rằng việc tăng giá này không do ta tự quyết định được, nói chính xác là bắt buộc phải tăng). Việc tăng giá trên số lượng sản phẩm không đổi như vậy làm tăng tổng trị giá sản phẩm toàn bộ nền kinh tế. Muốn mua được toàn bộ trị giá sản phẩm đó,nền kinh tế phải có một khoản tiền mặt để thanh toán. Mà tiền mặt đang lưu hành theo tổng trị giá cũ. Nếu không cung thêm tiền cho nền kinh tế tương xứng số mức đã tăng, nền kinh tế sẽ rơi vào khủng hoảng thanh toán. Và chúng ta thay vì cung thêm tiền cho nền kinh tế lại giảm lạm phát ảo bằng biện pháp giảm cung tiền cho nền kinh tế.3.Con cò xanh nhảy quanh hòn đá ...Hình dung rằng lúc trước cung tiền ra nền kinh tế là 100.000 tỷ đồng (VD minh hoạ - không phải con số chính xác), trong đó phân bổ sai dẩn đến gần 40% trị giá cung tiền đó rơi vào tay bất động sản và chứng khoán tương đương 40.000 tỷ đồng, nền kinh tế ngoài bất động sản, chúng khoán còn 60% tương đương 60.000 tỷ đồng. Sau đó ta giảm cung tiền còn 80%. Nhưng bất động sản, chứng khoán vẫn hút 40.000 tỷ đồng bây giờ trị giá tương đối tăng lên 50% và nền kinh tế ngoài bất động sản, chứng khoán giờ chỉ còn 50%. Mức giảm chi tiêu thực ra là chỉ giảm cho toàn bộ thị trường ngoài bất động sản chứng khoán. Với mức giảm đó, bảo đảm tồn kho hàng hoá bên ngoài bất động sản và chứng khoán phải tăng 20.000 tỷ đồng, dù phần cung và cầu trong sức mua vẫn có. MinhTran
